“Nên tiêm vaccine Covid-19 nào?” Câu hỏi này được nghĩ đến ngay khi các bạn tôi được hỏi “có tiêm vacine không?” nếu không thì “tại sao không?” Bài này cho những ai quan tâm đến vấn đề mang tính sinh tử này.
7 loại vaccine đã và có thể sắp xuất hiện ở VN, chia làm 3 nhóm công nghệ SX:
1 – BẤT HOẠT (XÁC ƯỚP – THE MUMMIES )
Hai loại vaccine SinoPharm và CoronaVac của Trung Quốc làm theo công nghệ cổ điển là ‘virus bất hoạt’, tức là nuôi cấy số lượng lớn virus Covid-19 rồi bất hoạt chúng bằng hóa chất (nôm na là ướp xác bọn nó) khiến chúng ko thể sinh sôi hay gây bệnh được nữa.
Sau khi được tiêm xác ướp nguyên con của Covid-19, cơ thể bạn quen mặt với bọn này. Lỡ khi bọn virus sống xâm nhập thì cơ thể bạn lập tức nhận ra và diệt chúng ngay.
Hàng Tàu được cái rẻ và sẵn nhưng tỉ lệ tạo miễn dịch thấp, chỉ 50% – 78% người tiêm có phát sinh miễn dịch (tức là 10 người tiêm thì chỉ 5-8 người có kháng thể).
2- VECTOR (NGƯỜI VẬN CHUYỂN – THE TRANSPORTER)
Ba loại vaccine của Johnson & Johnson (J&J – Mỹ), AstraZeneca (Châu Âu) và Sputnik-V (Nga) dùng công nghệ vector (vector có nghĩa là ‘người vận chuyển’). Họ cấy 1 đoạn gen Covid-19 vào 1 loài virus vô hại (như virus cúm, hoặc adenovirus), rồi nhờ em virus vô hại này vận chuyển đoạn gen này vào tế bào người. Tế bào sẽ dùng đoạn gen đó sản xuất ra đoạn protein đặc trưng của Covid-19, rồi hệ miễn dịch sẽ nhận biết và phát sinh kháng thể.
Ưu điểm là tỉ lệ tạo miễn dịch tốt ( 65%-95%), dễ bảo quản (chỉ cần tủ lạnh thông thường), và giá rẻ (chỉ 3-4 USD/liều).
3- mRNA (NGƯỜI ĐƯA THƯ – THE POSTMAN)
Đây là công nghệ xịn sò nhất do Pfizer và Moderna sở hữu. Vaccine chỉ dùng đoạn mã di truyền mRNA của Covid-19 như 1 người đưa thư, khi tiêm vào cơ thể thì đoạn mã này sẽ thông báo cho tế bào người tự sản xuất ra protein của virus, nhờ đó mà tạo ra kháng thể.
Cách này tuyệt hay vì ít bị tác dụng phụ, tỉ lệ tạo miễn dịch rất cao (90-95%) nhưng trở ngại là giá cao (25-30 usd/liều) và bảo quản khó (Pfizer cần lạnh âm 70 độ C, Moderna thì cần ít lạnh hơn).
VẬY TÔI NÊN CHỌN VACCINE NÀO?
Nếu ở Mỹ hoặc Châu Âu thì tôi sẽ chọn Pfizer và Moderna vì độ an toàn và hiệu quả miễn dịch vượt trội. 2 đứa con bạn của bạn bạn tôi đã tiêm Pfizer và bọn chúng thậm chí còn không sốt và ko mệt chút nào.
Nhưng tôi đang ở Việt Nam, nên tôi chọn vaccine nào có sẵn và có thể tiêm sớm nhất.
Dễ kiếm nhất là AstraZeneca. Tuy có 1 vài người bị đông máu sau tiêm (khiến Mỹ đã quyết định dừng sử dụng vaccine này) nhưng đây vẫn là lựa chọn số 1 của tôi vì nguy cơ rủi ro rất thấp so với lợi ích bảo vệ tôi nhận được.
Nếu bạn phải dùng vaccine Tàu thì vẫn còn hơn là ko có sự bảo vệ nào. Tỉ lệ tạo miễn dịch dù chỉ 50% thì vẫn có ý nghĩa tích cực là bạn giảm đc 50% nguy cơ mắc Covid.
Đơn giản vậy thôi !