Theo Đông y “Chứng thận âm, thận dương đều hư thường có mối quan hệ về cơ chế bệnh. Do thận dương hư bệnh phát triển làm liên lụy đến thận âm, dẫn đến thận âm và thận dương đều hư. Ngược lại do thận âm hư điều trị không dứt điểm làm thận dương cũng hư theo. Dương hư thì sợ lạnh. Âm hư thì lòng bàn tay bàn chân nóng, miệng khô, họng ráo khát nước. Do thận quản lí về đại tiểu tiện, khi chân nguyên hư thì tiểu tiện trong mà dài, nam giới thì mắc chứng di tinh, hoạt tinh, dương nuy, phụ nữ thì mắc chứng không thụ thai, mạch bộ xích trầm tế”.
- Nguyên nhân
Chứng thận âm, thận dương đều hư là do nguyên dương ở thận bất túc, âm tinh suy tổn, không đủ khả năng sưởi ấm, nhu dưỡng các tạng phủ, kinh lạc mà sinh bệnh. Đối với ngoại nhân thường do lao động quá sức, mệt nhọc, hoặc ốm lâu ngày, hoặc do tuổi cao, làm hao tổn khí nguyên dương, nguyên âm của thận mà sinh chứng thận âm, thận dương đều hư.
- Triệu chứng
Bệnh nhân thường sợ lạnh, hay nằm co ro. Nhưng lòng bàn tay bàn chân lại nóng, miệng khô họng ráo, thích uống nước nóng, hay chóng mặt, ù tai, lưng gối thường xuyên đau mỏi, tiểu tiện trong mà dài, có khi đái giắt, giỏ giọt không hết. Nam giới thì di tinh, hoạt tinh, liệt dương. Phụ nữ thì không thụ thai hoặc mắc chứng đới hạ (khí hư). Trong gốc lưỡi có rêu trắng, chất lưỡi bệu, hơi đỏ, mạch bộ xích tế nhược.
- Cơ chế bệnh
Chứng này thường gặp trong các bệnh hư lao, liệt dương, di tinh, long bế, quan cách, thủy thũng. Mỗi bệnh thường biểu hiện lâm sàng khác nhau nên khi chẩn đoán dễ nhầm lẫn. Chứng thận âm, thận dương hư thường xuất hiện vào thời kì cuối của bệnh tật, hoặc khi đã cao tuổi, bởi vì khi chính khí hư đến mức độ nặng thì cả âm và dương đều bị tổn thương, làm cho thận khí bại tuyệt, âm dương chia lìa, có trường hợp dẫn đến tử vong. Do đó nguyên tắc điều trị là “trong âm tìm dương, trong dương tìm âm” để cứu vãn cái dương khí, âm tinh trong cơ thể sắp suy kiệt.
Ngoài ra, chứng thận âm, thận dương đều hư là do sống buông thả làm tổn hại tinh khí, hoặc do nhiệt chứng hun đốt thận âm làm tinh khí cạn kiệt, nếu thận âm hư thì sinh chứng âm hư hỏa vượng, ngũ tâm phiền nhiệt, ra mồ hôi trộm, ngủ kém, họng khô miệng ráo, lưng gối đau mỏi, nếu là nam giới thì mắc chứng di tinh, mộng tinh. Nếu dương hư thì sợ lạnh, từ lưng trở xuống phù thũng nặng hơn, nếu là nam giới thì liệt dương, phụ nữ thì mắc chứng đới hạ. - Phòng ngừa chứng thân âm, thận dương đều hư ăn gì đây
Bổ sung dinh dưỡng và điều tiết chế độ ăn uống hợp lí sẽ góp phần cải thiện tình trạng suy thận âm và dương. Các món ăn có tác dụng bổ thận âm, thận dương có thể tham khảo như:
– Thịt vịt: bổ thận, tư âm dưỡng vị.
– Thịt lợn: tư âm, nhuận táo, bổ thận.
– Sữa bò: tư âm dưỡng dịch, sinh tân nhuận táo.
– Trứng gà: ích khí dưỡng huyết, bổ thận tư âm.
– Ngao, sò hến, ba ba: tư âm bổ thận.
– Hải sâm: bổ huyết, ích tinh, bổ thận âm, nhuận táo.
